Czemu służy dowód i postępowanie dowodowe w sprawie cywilnej?
Strona w postępowaniu cywilnym ma obowiązek wykazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których chce wywodzić skutki prawne. To zatem na stronach postępowania spoczywa ciężar dowodowy, gdy chce udowodnić określony fakt. Strony mają inicjatywę dowodową, czyli uprawnienie do składania wniosków dowodowych. W określonych sytuacjach dowody mogą być przeprowadzane także z urzędu przez Sąd. Takie dowody są wówczas niepowołane przez stronę postępowania.
Przepis art. 227 Kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.
Sąd ma za zadanie ocenić wiarygodność określonego środka dowodowego i jego znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Dokonuje tego na podstawie swojego własnego przekonania i rozważenia całego zebranego materiału dowodowego.
Jakie dowody występują w sprawach cywilnych?
Wśród dowodów w postępowaniu cywilnym wyróżnia się dowód z dokumentów w tym dokumenty urzędowe (np. orzeczenia sądowe), dokumenty prywatne (pochodzące od danej strony postępowania), zeznania świadków, opinie biegłych sądowych, przesłuchanie stron i oględziny.
Czy warto składać dużo wniosków dowodowych?
W zasadzie jest to uzależnione od specyfiki danej sprawy i jej przedmiotu. Każdy dowód ma swój określony walor dowodowy. Nie każdy będzie odpowiedni dla ustalenia określonej okoliczności. Czasami warto sięgnąć po różne środki dowodowe, aby uzyskać większe prawdopodobieństwo wykazania słuszności swoich twierdzeń. Bywają jednak sytuacje, kiedy jeden dowód jest wystarczający dla wykazania określonego faktu jak np. dowód z autentycznego nagrania audio-video. Z pewnością też większy walor dowodowy będzie mieć np. wiadomość tekstowa, czy zdjęcie obrazujące daną sytuację niż zeznania świadka, który nie był tzw. „naocznym świadkiem”.
Jako pełnomocnik zawsze analizuję wszystkie okoliczności danej sprawy i oceniam, które z dowodów mogą okazać się przydatne. W niektórych sytuacjach zbyt duża ilość dowodów może być niemożliwa do przeprowadzenia, bądź może przyczynić się do przewlekłości postępowania. Wówczas warto rozważyć ograniczenie ich ilości. Często też niecelowym jest przedstawianie szeregu dowodów, które zmierzają do wykazania analogicznych faktów.
Nierzadko też dowód, który w przekonaniu danej osoby może mieć korzystny wydźwięk, w rzeczywistości wykazuje fakt całkowicie odmienny. Obiektywna ocena danego środka dowodowego jakiej dokonuje pełnomocnik pozwala uniknąć przedstawiana dowodów, które mogą zaszkodzić danej osobie.
Czy Sąd może odmówić przeprowadzenia określonego dowodu?
Tak, Sąd może pominąć wniosek dowodowy jeśli występuje jedna z sytuacji uregulowanych w kodeksie postępowania cywilnego jak np. może pominąć wniosek zmierzający do wykazania faktu nieistotnego, nieprzydatnego dla rozstrzygnięcia, bądź dany dowód jest niemożliwy do przeprowadzenia.
Warto pamiętać, że w postępowaniu cywilnym są określone terminy na powoływanie wniosków dowodowych. Sąd może odmówić przeprowadzenia dowodu jeżeli zostanie zgłoszony po upływie wyznaczonego terminu.
Czym zatem jest dowód z dokumentu?
Wielu wybitnych prawników i przedstawicieli doktryny prawa cywilnego uważa, że dokumenty należą do najpewniejszych środków dowodowych. Mają one kluczowe znaczenie w procesie dowodzenia. Kodeks postępowania cywilnego wprowadza pewne ograniczenia przy dowodzie z zeznań świadków, czy przesłuchaniu stron, które nie dotyczą dowodu z dokumentów. Dużo trudniej także kwestionować wiarygodność dokumentu, niż np. zeznań świadka.. Sprawa sądowa oparta w głównej mierze na dokumentach często przebiega szybciej niż proces oparty na innych dowodach.
Dowód z dokumentu został uregulowany jako pierwszy w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących postępowania dowodowego. Wyróżnia się dokumenty urzędowe i prywatne. Dokumenty urzędowe to dokumenty, które pochodzą od organów władzy publicznej, a także od różnych organizacji zawodowych, samorządowych, spółdzielczych i innych organizacji społecznych. Dokument urzędowy stanowi dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone i korzysta ze stosownego domniemania. Musi być sporządzony w odpowiedniej formie. Dokumentami urzędowymi będą np. wyroki sądowe, zaświadczenia pochodzące od różnych organów, zaświadczenia lekarskie, odpisy aktów stanu cywilnego, odpisy dokumentów podatkowych, dokumentacja policyjna, czy zaświadczenia szkolne.
Natomiast wszystkie pozostałe dokumenty to tzw. dokumenty prywatne. Stanowią one dowód tego, że osoba, która dokument podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Co istotne, niezwykle ważny jest podpis wystawcy zarówno w dokumencie prywatnym, jak i urzędowym. Dokumentem prywatnym może być np. zaświadczenie o zatrudnieniu pochodzące od pracodawcy, bądź wyciąg z rachunku bankowego.
Jakie dokumenty najczęściej występują w sprawach rodzinnych?
W niektórych sprawach rodzinnych ilość zgromadzonych dokumentów nie jest znaczna. Wynika to z ich specyfiki i faktu, że wielu sytuacji nie można odzwierciedlić w dokumentacji (ale mogą je np. opisać świadkowie). W każdej ze spraw niezbędne są jednak odpisy aktów stanu cywilnego i nierzadko inne dokumenty urzędowe takie jak m.in. orzeczenia innych sądów czy sprawozdania kuratorskie.
Najczęściej w tego rodzaju sprawach strony przedkładają wydruki z wiadomości SMS, które mogą mieć znaczenie dla sprawy, wydruki z korespondencji prowadzonej na komunikatorach (np. Messenger czy What’s App), dokumentację zdjęciową, zapisy nagrań audio-video, prywatne opinie psychologiczne, dokumentację medyczną, sprawozdania detektywistyczne. W sprawach alimentacyjnych kluczowe są dokumenty związane z kosztami utrzymania strony, bądź osoby małoletniej czyli np. potwierdzenia przelewów, rachunki, imienne paragony, czy faktury.
Naturalnym jest jednak, że każda sprawa rodzinna jest inna, winna być oceniana indywidualnie i nie można tutaj przyjąć żadnej reguły. Decyzję jakie dowody warto w danej sprawie przedłożyć pomoże podjąć pełnomocnik, który dokonana stosownej oceny.
Jeśli masz wątpliwości, czy posiadasz odpowiedni materiał dowodowy do zainicjowania sprawy sądowej, potrzebujesz jego oceny, bądź chcesz dowiedzieć się jakie dowody będą potrzebne w danej sprawie – zachęcam do kontaktu.
