- Utrudnianie kontaktów z dzieckiem.
W ostatnim wpisie poruszyłam problematykę sądowego ustalenia kontaktów rodzica niesprawującego bieżącej pieczy nad dzieckiem. Sposób i częstotliwość odbywania takich kontaktów ustalana jest w orzeczeniu sądowym takim jak wyrok rozwodowy, postanowienie Sądu rodzinnego, czy ugoda (sądowa, bądź zawarta przed mediatorem i zatwierdzona przez Sąd). Treść tych orzeczeń wiąże oboje rodziców w równym stopniu i każdy z nich jest obowiązany je respektować. Niestety bardzo często mamy do czynienia z sytuacjami, kiedy dochodzi do różnego rodzaju naruszeń. Rodzice „wykorzystują dzieci” do swoich osobistych rozgrywek, co jest niezwykle szkodliwe dla dziecka, sprzeczne z jego dobrem i wymaga pilnej reakcji.
Z utrudnianiem kontaktów mamy do czynienia kiedy jedno z rodziców nie przestrzega w/w rozstrzygnięć np. nie wydaje dziecka w momencie rozpoczęcia kontaktu drugiemu rodzicowi bez uzasadnionej przyczyny, uniemożliwia odbycie kontaktu z dzieckiem (np. wywozi je poza miejsce zamieszkania w chwili rozpoczęcia kontaktu), czy też zakłóca jego przebieg (np. ingeruje, czy też deprecjonuje drugiego rodzica i wybraną przez niego formę spędzania czasu z dzieckiem). Utrudnianie kontaktów może przybrać rozmaite formy, które nie sposób enumeratywnie wymienić. W skrajnych jednak sytuacjach rodzic stosuje przemoc psychiczną i wręcz celowo zniechęca do kontaktu dziecka z drugim rodzicem, mimo, że nie istnieją ku temu żadne racjonalne powody. Zdarzają się także sytuacje, kiedy to rodzic uprawniony do kontaktu nie respektuje orzeczenia sądowego i nie realizuje kontaktów, bądź realizuje je w sposób nieprawidłowy. Zdecydowanie takim zachowaniom należy przeciwdziałać.
Co zatem można zrobić w takiej sytuacji?
- Postępowanie przymuszające.
Utrudnianie wykonalnego wykonania orzeczenia sądowego może stanowić podstawę do wszczęcia tzw. sądowego postępowania przymuszającego uregulowanego w art. 58915 kodeksu postępowania cywilnego i nast. Jest to instrument, który polski ustawodawca wprowadził, po to aby zapobiegać takim zachowaniom i dyscyplinować rodzica, który nie respektuje modelu i sposobu realizowania kontaktów z dzieckiem. Dodać jednak należy, że postępowanie to dotyczy wyłącznie przypadku, kiedy kontakty są ustalone formalnie, tj. w drodze orzeczenia sądowego. W razie kiedy rodzice nie są w stanie dojść do porozumienia w przedmiocie sposobu realizacji kontaktów z dzieckiem, w pierwszej kolejności muszą doprowadzić do sądowego ich uregulowania.
W myśl art. 59815 k.p.c. § 1. Jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.
§ 2. Jeżeli osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, stosując odpowiednio przepis § 1.
Art. 59816 k.p.c. [Nakazanie zapłaty; zmiana sumy]
§ 1.Jeżeli osoba, której sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń. Sąd może w wyjątkowych wypadkach zmienić wysokość sumy pieniężnej, o której mowa w art. 598 z ind. 15 ze względu na zmianę okoliczności.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli osoba, której sąd zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej (…) dopuściła się naruszenia obowiązku wynikającego z orzeczenia o kontaktach.
Postępowanie przymuszające inicjowane jest na wniosek i dzieli się na dwa etapy.
W pierwszym etapie Sąd bada czy doszło do wskazanych we wniosku naruszeń i w razie stwierdzenia zasadności wniosku, zagrozi rodzicowi nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz drugiego rodzica. Groźba ta ma powstrzymać tego rodzica przed dopuszczaniem się dalszych naruszeń tego rodzaju. Wysokość kary jest uzależniona przede wszystkim od sytuacji finansowej rodzica naruszającego orzeczenie sądowe – ten czynnik Sąd bada przy ustalaniu stosownej kwoty. W praktyce są to kwoty rzędu od 100 do maksymalnie 500 zł za każde naruszenie orzeczenia. W razie wielości takich naruszeń finalna kwota może być zatem znaczna.
W przypadku gdy, stanowiące podstawę do zagrożenia naruszenia nadal się pojawiają, koniecznym będzie złożenie kolejnego wniosku i tym samym zainicjowanie drugiego etapu opisanego wyżej postępowania. Po uwzględnieniu wniosku, Sąd w drodze postanowienia nałoży na rodzica dopuszczającego się naruszeń karę pieniężną, którą będzie można egzekwować w razie każdorazowego niewykonywania obowiązków. Prawomocne postanowienie Sądu nakładające karę pieniężną jest tytułem wykonawczym – to oznacza, że w razie kiedy kara nie zostanie uiszczona, można się z takim postanowieniem udać już bezpośrednio do Komornika, który przeprowadzi postępowanie egzekucyjne.
W praktyce postępowania przymuszające mogą dostarczyć wielu trudności i warto skorzystać z pomocy pełnomocnika, który zadba o ich prawidłowy przebieg. Warto od samego początku współpracować z adwokatem, który sporządzi odpowiedni wniosek.
Zapraszam wszystkich zainteresowanych do kontaktu!